Wat is wettelijk erfrecht?

Inleiding wettelijk erfrecht

Erven kan met en zonder testament. De wet bepaalt wie er van jou erft in het geval dat er geen testament is opgesteld. Het wettelijk erfrecht bepaalt dan wie in welke volgorde van jou erft, dit wordt ook wel het wettelijk erfrecht schema genoemd. Als één iemand van jou erft krijgt die persoon alles wat jij nalaat. Maar hoe werkt dat in het geval dat er meerdere erfgenamen zijn? Krijgt iedereen dan evenveel?

Wat is de wettelijke verdeling bij erfrecht?

De wettelijke verdeling is een vorm van wettelijk erfrecht. De wettelijke verdeling gaat alleen op in de situatie dat de overledene gehuwd is of een geregistreerd partnerschap heeft en één of meer kinderen heeft. Wat is de wettelijke verdeling bij erfrecht? Als voorbeeld nemen we de situatie dat A en B getrouwd zijn en twee kinderen hebben.

Op het moment dat A overlijdt, wordt het vermogen van A en B gedeeld door twee. Eén helft is voor B. Dit is haar/zijn deel van de huwelijksgemeenschap. De andere helft, het deel van de huwelijksgemeenschap van A, wordt gedeeld door drie. De erfgenamen van A zijn B en de twee kinderen. Dit is weergegeven in het cirkeldiagram. B, C en D erven dus voor gelijke delen, namelijk 1/3 deel.

Waarin verschilt de wettelijke verdeling van wettelijk erfrecht?

In het plaatje hierboven krijgt de echtgenoot B alle bezittingen én schulden van de gehele nalatenschap van A. De kinderen C en D krijgen een (niet-opeisbaar) vorderingsrecht op ouder B. Met deze regeling voorkom je dat B uit de echtelijke woning moet wanneer A komt te overlijden. Dit is in de situatie dat al het geld ‘in de stenen zit’ en er weinig liquide middelen zijn.

Wettelijk erfrecht bij andere situaties dan partner + kind(eren)

Zoals hierboven gezien gaat de wettelijke verdeling alleen op in de situatie dat er een partner is en minimaal één kind. In alle andere situaties gaat het ‘gewone’ wettelijke erfrecht op. We nemen als voorbeeld dat A komt te overlijden. A heeft alleen twee kinderen. De twee kinderen erven dan allebei de helft van het vermogen van A. C en D krijgen dan direct hun nalatenschap, aangezien er geen partner in het spel is. Dit is een voorbeeld indien er kinderen als erfgenaam kunnen optreden.

Wettelijk erfrecht schema

Het wettelijk erfrecht schema laat zien wie als eerste erft en wie vervolgens:

• Partner + kinderen van de overledene
• Ouders + broers en zussen van de overledene
• Grootouders overleden
• Overgrootouders overledene

Indien er niets geregeld wordt per testament dan is bovenstaand overzicht de volgorde van erven. Maar als er zelfs geen overgrootouders meer zijn, wie erft dan?

Plaatsvervulling

Wanneer je erfgenaam eerder overlijdt dan jij, vindt er plaatsvervulling plaats. Dit wordt duidelijk aan de hand van het volgende voorbeeld. Het bolletje met de stip erin is de persoon die overleden is (hierna: A). Het zwarte bolletje is de broer van de overledene (hierna: B). Het bolletje is zwart ingekleurd, omdat de broer al eerder is overleden. Dit heet ‘vooroverleden’ zijn.

De ouders van A leven nog. Aangezien A geen partner of kinderen heeft, erven de ouders en broers/zussen tezamen. In dit geval erft iedereen dan voor 1/3 deel. Echter is B al eerder overleden. In zo’n situatie erft de afstammeling van B in zijn plaats. Het onderste witte bolletje is het kind van B. Het kind van B erft voor gelijke delen als zijn vader, 1/3 dus.

Dit fenomeen heet plaatsvervulling. Dit vindt automatisch plaats wanneer er geen testament is en dit de familiesituatie is. Plaatsvervulling kan slechts per testament ‘uitgezet’ worden.

Wat zijn de voordelen van wettelijk erfrecht?

Aan het wettelijk erfrecht zitten een aantal voordelen. Denk daarbij aan:

• Je hoeft niets te regelen, dit werkt van rechtswege;
• Je hebt geen kosten voor het opstellen van een testament;
• Nalatenschap blijft in de familie tot aan de grootouders en diens afstammelingen tot aan de 6e graad.

Wat zijn de nadelen van wettelijk erfrecht?

• De volgorde van familieleden die erven is altijd hetzelfde;
• Je kan niet op grond van het wettelijke erfrecht één iemand niet laten erven;
• Je wilt misschien geen plaatsvervulling, maar dat gebeurt automatisch;
• Je kan niet zelf bepalen wie wat erft van jou.

Wettelijk samenwonen erfrecht

Ben je ongehuwd of woon je samen zonder geregistreerd partnerschap? Dan geldt wettelijk samenwonen erfrecht. Volgens het versterferfrecht erf je dan niet van elkaar. Wil je dat jouw bezittingen naar je partner gaan als je komt te overlijden? Dan kun je hiervoor een testament laten opstellen.

In dit testament kan de notaris een verblijvingsbeding opnemen. Dit zorgt ervoor dat de gemeenschappelijke bezittingen na het overlijden van de partner automatisch eigendom worden van de andere partner.

Wat is het voordeel van een testament?

Een testament heb je nodig om jouw wensen kenbaar te maken bij je overlijden. Zo kan je zelf bepalen wat er na je overlijden met je spullen en bezittingen gebeurt en geef je je dierbaren duidelijkheid over jouw wensen, zodat hier geen goedbedoelde discussies over kunnen ontstaan. Ook kan je via deze weg besparen op erfbelasting of juist bepaalde personen uitsluiten van erven. Denk aan partners van kinderen die in gemeenschap van goederen zijn getrouwd.

Hoe regel je een testament?

Een testament stel je op samen met een notaris. Wanneer je je wensen kenbaar wilt maken over geld, schulden of de zorg voor kinderen zal je dit officieel moeten vastleggen in een notarieel document. Zodra je een testament bij de notaris opstelt, zal het testament geldig zijn zodra jij overlijdt. Je kunt het testament wel altijd nog wijzigen of later vervangen door een geheel nieuw testament, mocht jij je bedenken over bepaalde zaken.

Regel het goed voor je dierbaren!

Bij Thuisnotaris regel je online je samenlevingscontract, testament en levenstestament tegen een vaste lage prijs. Je kunt in onze tool eenvoudig gratis zelf ontdekken hoe je testament er uit zou moeten zien. Wil je dit vervolgens rechtsgeldig maken? Dan biedt Thuisnotaris het meest uitgebreide testament tegen de scherpste prijs.

We hebben altijd een persoonlijk controle gesprek met je om de kwaliteit te waarborgen. Na afloop van het gesprek ontvang je een gespreksverslag in duidelijke en begrijpelijke taal.

Wil je liever een uitgebreid gesprek met een van onze experts? Dat kan ook. Kies dan voor een begeleidingsgesprek