Inleiding

Als iemand overlijdt gaat zijn/haar erfenis naar de erfgenamen. Een erfenis bestaat uit alle bezittingen en schulden die een overleden persoon achterlaat. Bijvoorbeeld een geldbedrag, de overwaarde van een eigen woning of een kostbaar voorwerp. De erfenis wordt verdeeld over de wettelijke erfgenamen. Wie dat precies zijn lees je in dit artikel.

Het is mogelijk om in een testament wettelijke erfgenamen te onterven, bijvoorbeeld een kind onterven. De erfgenamen kunnen dan geen aanspraak maken op een erfenis. Je onterft iemand door in een testament andere erfgenamen aan te wijzen of door aan te geven dat iemand niet van je mag erven. We leggen hieronder uit hoe dit werkt.

Wat betekent onterven?

Onterven is het in een testament bepalen dat een wettelijke erfgenaam niet mag erven. Je kunt dus bijvoorbeeld je kind onterven of je broer onterven. Ben je onterfd, dan blijf je recht hebben op een legitieme portie.

Je kind onterven van huis; wat betekent dat dan? Als je je kind onterft heeft het nog steeds recht op de legitieme portie. Dit is altijd een geldbedrag. Jouw kind kan dus niet jouw woning of andere materiële spullen opeisen.

Waarom onterven?

Er zijn veel redenen te bedenken om iemand te onterven. Er kan een probleem in de relatie met de erfgenaam zijn, bijvoorbeeld ruzie of geen contact. Het kan soms ook om financiële redenen verstandig zijn om iemand te onterven. Bijvoorbeeld als iemands uitkering in gevaar zou komen door de erfenis of iemand door de erfenis een hogere eigen bijdrage voor de zorg moet gaan betalen. Tenslotte kan het ook zo zijn dat iemand anders de erfenis veel beter kan gebruiken.

Een kind onterven

In Nederland is het niet mogelijk om een kind volledig te onterven, maar je kunt de erfenis van het kind wel beperken door middel van een testament. In de wet is geregeld dat een kind altijd recht houdt op een deel van de erfenis; dit wordt ook wel de legitieme portie genoemd. Dit is de helft van wat je kind zou hebben gekregen zonder testament. Je kind moet hier binnen 5 jaar na jouw overlijden om vragen. Er is dus een actieve rol weggelegd voor het betreffende kind. Deze moet hier zelf aanspraak op maken. Als het kind dit niet op tijd doet vervalt het recht op de legitieme portie. Tenslotte is de legitieme portie altijd een geldbedrag. Jouw onterfde kind kan dus geen spullen of bezit opeisen.

Familieleden onterven of partner onterven

Het is in Nederland wel mogelijk om de andere wettelijke erfgenamen volledig te onterven. Zij houden geen recht op een deel van de erfenis. Om deze personen te onterven moet ook weer een testament worden opgesteld.

Er zijn twee mogelijkheden:

1. Andere erfgenamen aanwijzen. In dit geval vervallen de wettelijke erfgenamen automatisch. Let op: als de nieuw aangewezen erfgenamen allemaal eerder overlijden als jijzelf, komen de oude wettelijke erfgenamen automatisch weer in beeld;
2. Je wijst geen andere erfgenamen aan, maar je volgt de wettelijke verdeling en sluit hier expliciet personen van uit.

Een onterfde echtgenoot heeft geen recht op een legitieme portie, maar wel andere rechten. Als het noodzakelijk is voor zijn of haar verzorging, kan de onterfde de echtelijke woning en meubels gebruiken gedurende 6 maanden na het overlijden (recht op vruchtgebruik).

Koude kant onterven (aangetrouwde familie)

Op basis van de wettelijke verdeling kunnen alleen je eigen kinderen van jou erven. De aangetrouwde partners zijn geen erfgenaam. Je hoeft ‘de koude kant’ dus niet specifiek te onterven. Toch kan je (voormalige) schoondochter of schoonzoon via een omweg recht hebben op een deel van jouw erfenis. Als jouw kind in gemeenschap van goederen is getrouwd (of een geregistreerd partnerschap heeft), dan valt jouw erfenis in die gemeenschap van goederen en heeft de partner van jouw kind daardoor recht op de helft van de ontvangen nalatenschap.

Ook bij huwelijkse voorwaarden kan een partner van jouw kind recht hebben op een deel van jouw erfenis. Dit kan worden voorkomen door een testament op te stellen en hierin een uitsluitingsclausule op te nemen. Door deze clausule komt jouw erfenis uitsluitend ten goede aan jouw eigen kind. Het valt daardoor niet in de gemeenschap van goederen en hoeft dus niet gedeeld te worden met de aangetrouwde partner. Dit wordt ook wel de koude kant onterven genoemd, waarbij de koude kant de aangetrouwde familie betreft.

Alternatieven voor onterven kind

Het onterven van een kind is vaak een groot en zwaar besluit om te nemen. Het kan na je overlijden nog tot veel emoties leiden. Gelukkig zijn er ook andere manieren om de erfenis te verkleinen of hier meer controle over te houden. Lees hieronder welke 5 alternatieven er zijn voor het onterven van een kind:

1. Maak je vermogen op

Een verre reis maken of elke week luxe dineren… Wanneer een ouder zoveel mogelijk van zijn of haar vermogen opmaakt, blijft er minder over voor het kind. Een win-winsituatie: de ouder beleeft op deze manier het meeste plezier aan het eigen geld, zonder dat het kind daarvan profiteert. Maar let op: een huis blijft deel van de erfenis. Steek je je geld in je huis, dan hoort dit bij uw nalatenschap en komt dit uiteindelijk alsnog bij je kind terecht.

2. De helft laten erven

In plaats van je kind helemaal te onterven, kun je ervoor kiezen om de helft na te laten. Bij halvering van de nalatenschap kan de legitieme portie niet opgeëist worden. In de praktijk betekent dit dat uw kind net zoveel krijgt als bij onterving.

3. Stel een clausule in

In een testament kunnen verschillende bepalingen worden opgenomen. Dit noemen we clausules. J kunt bijvoorbeeld een tweetrapsmaking opnemen in je testament. Dit houdt in dat je de zeggenschap over je erfenis behoudt. Zo kun je je kind het normale erfdeel laten erven, maar als voorwaarde benoemen dat het eerst zijn of haar eigen vermogen moet interen of de nalatenschap aan een goed doel moet schenken. Ontdek deze mogelijkheden via het pakket ontdek van Thuisnotaris

4. Trouw in gemeenschap van goederen

De legitieme portie kan verkleind worden door in gemeenschap van goederen te trouwen. Dit is vooral interessant als je veel vermogen bezit. Je partner krijgt bij het trouwen automatisch de helft. Het deel dat overblijft kun je alsnog naar eigen inzicht verdelen. Je kind kan hierover de legitieme portie opeisen, maar deze is een stuk minder groot.

5. Stel een bewind in

Wil je niet dat je kind je nalatenschap ontvangt omdat hij of zij niet met geld kan omgaan? Bijvoorbeeld omdat het verslaafd is? Schakel dan een bewindvoerder in. Een bewindvoerder beheert de erfenis van je kind. Accepteert het kind het bewind en dus zijn hele erfdeel, dan kan het om de vijf jaar door de rechter laten toetsen of het al in staat is om zijn vermogen zelf te beheren.

Hoeveel kost onterven en hoe regel ik het?

Ben je benieuwd hoeveel onterven kost? Dit verschilt per notaris, maar je kunt uitgaan van een bedrag tussen de € 50 en € 150. Het wordt dan aangepast in een bestaand testament. Heb je nog geen testament, dan kun je deze laten opstellen door een notaris. Uiteraard zijn de kosten dan wel hoger.

Het onterven van personen (bijvoorbeeld onterven broer of onterven kind) vindt plaats door het opstellen van een testament. Dit document is alleen bekend bij de notaris en blijft tot je overlijden geheim. Je kunt dit eenvoudig en snel regelen via Thuisnotaris. De persoon die wordt onterfd hoort dit pas na het overlijden, tenzij je dit uiteraard zelf eerder deelt.

Zelf je testament opstellen?

Wil je zelf jouw testament opstellen? Dit kun je heel eenvoudig regelen bij Thuisnotaris. Je kunt het testament geheel samenstellen naar eigen wens.

Bij ons kun je helemaal zelf een uitgebreid en passend testament opstellen. Wij bieden drie verschillende opties op onze website: Een ontdek pakket, het doe-het-zelf pakket en het laat je helpen pakket.

Bezoek nu onze TestamentHulp en stel jouw eigen testamenten samen! Het is heel verstandig om ook te kiezen voor een Testament en een levenstestament. Heb je vragen? Neem dan gerust contact met ons op!