Hoe werkt aangifte erfbelasting?

Als je een erfenis ontvangt moet je in sommige gevallen erfbelasting betalen. Het doen van aangifte van erfbelasting is voor veel mensen ingewikkeld:

• de waarde van de erfenis moet goed worden bepaald;
• er zitten vaak opties in het testament die kunnen worden toegepast om de erfbelasting te verlagen;
• het aangifte formulier en de toelichting hierop zijn erg uitgebreid;
• er moet voor alle erfgenamen gezamenlijk aangifte gedaan te worden;
• de erfgenamen kijken op de achtergrond mee, de verdeling van de erfenis kan een beladen onderwerp zijn.

In dit artikel leggen we je uit hoe de aangifte erfbelasting werkt. En hoe wij je er bij kunnen helpen.

Wanneer moet je aangifte van de erfbelasting doen?

Je hoeft alleen aangifte te doen als de erfenis die iedereen ontvangt hoger is dan de vrijstellingen die voor de ontvangers gelden. Is de erfenis lager dan hoef je geen aangifte te doen.

De Belastingdienst stuurt een aangifte-brief waarin staat of de erfgenamen aangifte moeten doen. Deze brief wordt binnen 4 maanden na het overlijden verstuurd. In de brief staat ook wanneer de aangifte uiterlijk bij de Belastingdienst binnen moet zijn (meestal 8 maanden na overlijden).

Doe altijd aangifte als je meer erft dan het vrijgestelde bedrag, ook als je geen brief ontvangt!

Welke vrijstellingen gelden er voor de erfbelasting?

Hoeveel erfbelasting betaald moet worden hangt af van twee zaken:

1. De relatie van de erfgenaam met de overledene. Hoe dichter de erfgenaam bij de overledene staat, des te minder belasting er hoeft te worden betaald. Een zoon betaalt bijvoorbeeld minder erfbelasting dan een neef.
2. De waarde van de erfenis. Iedereen die erft krijgt een bepaalde vrijstelling. Over het deel van de erfenis dat onder de hoogte van deze vrijstelling valt hoeft geen belasting betaald te worden.

Als alle erfgenamen minder erven dan hun vrijstelling hoeft er geen aangifte gedaan te worden.

Wil je exacte bedragen weten? Lees dan ons artikel over de bedragen en vrijstellingen die gelden voor de erfbelasting in 2024. Of lees meer over de tarieven en vrijstellingen voor 2023

Wie doet aangifte

Als er in het testament een executeur is aangewezen dan is deze verplicht om de aangifte erfbelasting te verzorgen. De executeur is verantwoordelijk voor het betalen van de belasting en hoofdelijk aansprakelijk voor de verschuldigde erfbelasting. De executeur dient de aangifte in één keer in voor alle erfgenamen.

Als er geen executeur is dan wordt de aangifte ingediend door een erfgenaam. Die doet dit ook namens alle erfgenamen. Op die manier hoeft de waarde van de erfenis maar één keer te worden bepaald. De laatslevende of het oudst bekende kind ontvangt vaak de uitnodiging voor de aangifte. Het daadwerkelijk indienen mag uiteraard door een andere erfgenaam.

Hoe verlaag je de te betalen erfbelasting?

Er zijn verschillende mogelijkheden om de te betalen erfbelasting zo laag mogelijk te houden. Vaak is hier bij het opstellen van het testament al rekening mee gehouden. Bijvoorbeeld door kleinkinderen een bedrag ten hoogte van hun vrijstelling te laten erven.

Ook zijn in veel moderne testamenten clausules opgenomen waarvan de exacte werking na het overlijden kan worden bepaald: bijvoorbeeld het opvullegaat en de renteclausule.

Tenslotte kan een partner die erft volgens de wettelijke verdeling ervoor kiezen ervan af te zien als dat belastingtechnisch ongunstig uitpakt. Afgezien van de wettelijke verdeling kan tot drie maanden na het overlijden dit via een akte bij de notaris.

Bij het doen van aangifte erfbelasting is het dus niet alleen belangrijk om de waarde van de erfenis goed in te schatten maar ook om de opties in het testament zo gunstig mogelijk toe te passen.

Dit een belangrijke reden om deze stap uit te besteden aan een expert als Thuisnotaris. De kosten van het verzorgen van jullie aangifte verdienen zich vaak meteen terug in de vorm van een besparing.

Hoe doe je aangifte erfbelasting?

De aangifte erfbelasting maak je online of via een aangifte formulier via de website van de Belastingdienst nadat de aangifte-brief is ontvangen.

Het is hierin niet alleen belangrijk om de juiste gegevens te verzamelen en correct in te vullen. Om zo min mogelijk erfbelasting te betalen zijn de keuzes die worden gemaakt in de opties die het testament biedt nog veel belangrijker.

Het hele aangifteproces is best complex. Gelukkig ondersteunt het online programma van de belastingdienst je. Maar ter illustratie: het papieren aangifteformulier bestaat uit 42 pagina’s en de toelichting uit 44 pagina’s.

Het eerste deel van deze gegevens is vrij eenvoudig te verkrijgen en in te vullen. Het betreft de persoonsgegevens van de overledene, degene die aangifte doet en de erfgenamen (verkrijgers genoemd). Daarna wordt het ingewikkelder. De belastingdienst gaat vragen stellen over de waarde van de erfenis. Bijvoorbeeld over:

• de waarde van de woning en waarde verminderende factoren;
• saldo’s op rekeningen en waarde van beleggingen;
• waarde van eventuele vorderingen op anderen;
• een eerdere nog niet uitgekeerde erfenis;
• de samenstelling van de hypotheek;
• kosten die afgetrokken kunnen worden;

Daarnaast zijn er vragen over de keuzes die er zijn gemaakt met betrekking tot de verdeling. Denk hierbij aan vragen als:

• is er sprake van vruchtgebruik?;
• worden eerdere schenkingen in mindering gebracht?;
• is het legaat vrij van recht?;
• komt het legaat ten laste van een andere verkrijger?

Afhankelijk van wat je erft, moet je ook de volgende gegevens bij de hand houden:

• belastingaanslagen van de overledene die nog niet zijn betaald;
• als je een onroerende zaak erft, bijvoorbeeld een woning, heb je de WOZ-waarde nodig;
• eigendomsaktes (on)roerende zaken;
• andere overeenkomsten en akten. Bijvoorbeeld een akte van verkoop van een woning aan kinderen van de overledene, of een akte van schenking;
• overzichten van hypotheken, leningen en andere schulden;
• verzekeringspolissen;
• overzichten van spaar- en effectenrekeningen van banken en andere instellingen.
• renteafspraken uit het testament
• overeenkomsten met een verblijvings- of overnamebeding (bijvoorbeeld uit het samenlevingscontract)

Wij maken het eenvoudig en zorgen dat je zo min mogelijk betaalt

Wij kunnen de aangifte erfbelasting voor je op opstellen.  Met de aangifteservice van Thuisnotaris wordt de aangifte eenvoudig, deze verzorgen wij namelijk helemaal voor je. We helpen je daarnaast om de juiste keuzes te maken uit de opties die in het testament zitten. Zodat je uiteindelijk zo min mogelijk erfbelasting betaalt.

Wij helpen dagelijks mensen met hun testamenten, de afwikkeling hiervan en het voorkomen van onnodige erfbelasting.