Wilsrechten
Wat zijn wilsrechten?
Wilsrechten zijn wettelijke rechten die kinderen beschermen als één ouder overlijdt en de erfenis naar de andere ouder of een stiefouder gaat.
Als een ouder overlijdt, komt er veel op je af. Eén van de dingen waar je als kind mee te maken kunt krijgen zijn wilsrechten. Deze term klinkt ingewikkeld, maar is eigenlijk best logisch: het zijn rechten die jou als kind beschermen wanneer één van je ouders overlijdt. De wet heeft deze rechten speciaal gemaakt om ervoor te zorgen dat jouw deel van de erfenis veilig blijft, ook als deze eerst naar je andere ouder of naar een stiefouder gaat.
Wat gebeurt er met en zonder testament? Als iemand overlijdt met een testament, bepaalt dat testament wat er met de erfenis gebeurt. De erflater kan in het testament ook bepalen of wilsrechten wel of niet van toepassing zijn. Zonder testament bepaalt de wet wat er gebeurt: de overgebleven partner krijgt dan alle bezittingen. De kinderen krijgen op dat moment alleen een vordering – dat is een soort ’tegoedbon’ voor een geldbedrag dat ze later kunnen opeisen.
Lees in dit artikel meer over wat er gebeurt zonder testament: Hoe werkt de wettelijke verdeling?
Wat is vruchtgebruik?
Bij wilsrechten kom je vaak de term ‘vruchtgebruik’ tegen. Dit betekent dat iemand anders eigenaar is van een bezitting, maar dat jij het mag blijven gebruiken. Een voorbeeld: je claimt via wilsrechten het antieke bureau van je vader. Je moeder krijgt het vruchtgebruik. Dit betekent dat het bureau officieel van jou is, maar je moeder het gewoon mag blijven gebruiken. Ze mag het alleen niet verkopen of weggeven. Bij haar overlijden vervalt het vruchtgebruik en kun jij volledig over het bureau beschikken.
Wanneer kun je je wilsrechten gebruiken?
Er zijn vier belangrijke momenten:
Wilsrechten bij een nieuw huwelijk van je overgebleven ouder
Als je overgebleven ouder opnieuw wil trouwen, kun je bepaalde spullen veilig stellen. Stel, je hebt een ’tegoedbon’ van €50.000 en je claimt spullen ter waarde van €10.000 (bijvoorbeeld sieraden, kunst en antiek). Je ’tegoedbon’ wordt dan verminderd tot €40.000. Je moeder houdt wel het vruchtgebruik van de spullen, maar ze zijn officieel van jou.
Wilsrechten als je hertrouwde ouder overlijdt
Bij overlijden van je hertrouwde ouder zou alles normaal naar de stiefouder gaan. Je kunt dan direct wilsrechten gebruiken. Bijvoorbeeld: van je overgebleven ’tegoedbon’ van €40.000 claim je de helft van het huis ter waarde van €30.000. Je ’tegoedbon’ wordt dan €10.000. Je stiefouder mag in het huis blijven wonen (vruchtgebruik), maar jouw deel is veiliggesteld.
Wilsrechten bij het overlijden van je stiefouder
Als je stiefouder overlijdt, kun je de erfgenamen vragen om bepaalde spullen te krijgen. De waarde hiervan mag niet hoger zijn dan het bedrag van je resterende ’tegoedbon’.
Wilsrechten als de erfenis gevaar loopt
Als je ziet dat je overgebleven ouder niet goed met geld omgaat en de erfenis aan het opmaken is, kun je ook je wilsrechten gebruiken om jouw deel veilig te stellen.
Een praktijkvoorbeeld
Sophie verliest haar vader. Er is geen testament, dus haar moeder Janneke krijgt alles. Sophie heeft recht op 45.000 euro, maar krijgt dit pas als Janneke overlijdt. Als Janneke wil hertrouwen met Martijn, maakt Sophie zich zorgen om familiespullen zoals opa’s zakhorloge (€5.000) en vaders antieke bureau (€15.000). Ze gebruikt haar wilsrechten om deze spullen te claimen. Janneke mag ze blijven gebruiken, maar ze zijn nu officieel van Sophie. Sophie’s ’tegoedbon’ wordt verminderd van €45.000 naar €25.000.
Hoe regel je wilsrechten in de praktijk?
Je moet je wilsrechten aanvragen bij je overgebleven ouder. Broers en zussen moeten geïnformeerd worden. Daarna bespreek je welke spullen op jouw naam komen te staan. Leg alles goed vast op papier. Bij onenigheid kan de kantonrechter helpen.
Belangrijke aandachtspunten
- Wilsrechten kunnen in een testament worden uitgesloten.
- De regeling geldt voor alle bezittingen, ook huizen of auto’s.
- Het is vaak verstandig om een advocaat in te schakelen vanwege de complexiteit.
- Goede communicatie met alle betrokkenen is essentieel.
Deze regeling beschermt kinderen terwijl de overgebleven ouder comfortabel kan blijven leven.
Iemand overleden?
Hulp bij afwikkeling van een nalatenschap
Thuisnotaris heeft een netwerk van specialisten om zich heen die je snel en deskundig verder helpen. En daarbij een zeer scherp tarief hebben.